راهنمای خواندن برگه
های آزمایش پزشکی
HC هماتو کریت( درصد گلبول های قرمز در خون )
HCH مقدار متوسط همو گلوبین در گلبول های قرمز
R.D.W ضریب تغییرات اندازه گیری گلبول های قرمز
M/E نسبت سلول های زاینده گلبول سفید به قرمز
UA تجزیه کامل ادرار ( PH،رنگ ،بو،توده های متراکم )
TGs تری گلیسیرید ( چربی که باعث رسوب در رگ هاو عروق می شود )
CHYLOMICRONES: شیلومیکرون ذراتی است حاوی پروتئین و چربی که در واقع چربی های
غذایی را از روده به کبد و عضلات و قلب منتقل میکند و عمدتا حاوی تریگلیسرید
میباشند
BILIRUBIN: ماده ای است که از کاتابولیسم هم HEME زنجیره گلوبین به وجود میاید . چنانچه این ماده در خون زیاد شود
یرقان یا زردی به وجود میاید. یرقان میتواند به چند علت به وجود آید یا ناشی از
همولیز شدید گلبولهای سرخ باشد یا ناشی از نقص های انزیمهای کبدی باشد – و یا ناشی
از انسداد باشد.
RETIC: مخفف و مختصر شده reticolocyte
است که از دسته سلول های سرخ خون بحساب میاید . بدلیل نابالغ بودن در رنگ امیزی
حیاتی شبکه هایی از رشته های ریبوزومی در آن مشاهده میشود . این سلول ها از نظر
اندازه بزرگ هستند. حضور این سلولها درخون رابطه مستقیم با فعالیت خونسازی مغز
استخوان دارد. تعیین درصد این سلو لها درخون جهت براورد میزان خونسازی موثر است.
PBS: مخفف و مختصر شده برای peripheral blood smear می باشد که منظور از آن مشاهده اسمیر خون محیطی است . و گزارش
اشکال غیر طبیعی و اندازه های غیر طبیعی از گلبولهای سرخ خون محیطی است.
Diff: مخفف و مختصر شده differential
است که منظور از آن تعیین درصد گلبولهای سفید خون بصورت چشمی است .در این ازمایش
تعداد ۱۰۰ تا ۲۰۰ عدد گلبول سفید بطور چشمی شمارش میشود و در صد عدد انواع مختلف
سلول های سفید خون گزارش میگردد.عمدتا در عفونتهای میکروبی نوتروفیل ها درصد
بالایی پیدا میکنند و در عفونتهای ویروسی عمدتا درصد لنفوسیتها افزایش پیدا میکند.
G6PD: مخفف و مختصر شده برای glucose 6 phosphate dehydrogenase
است که یک نوع انزیم درونسلولی است که در گلبولهای سرخ هم یافت میشود این انزیم در
گلبولهای سرخ یک انزیم کلیدی جهت حفظ غشای گلبولهای سرخ محسوب میشود چنانچه این
انزیم کمبود و یا نایاب باشد همولیز گلبولهای سرخ خود بخود رخ میدهد و فرد دچار
انمی ناشی از همولیز خواهد شد.
BUN: مخفف و مختصر شده BLOOD UREA NITROGEN است سنجش این پارامتر سرمی برای ارزیابی عملکرد کلیه بسیار مفید
است . اوره یک محصول فرعی است که از متابولیسم پروتئین ها در کبد تولید می شود و
در واقع ضایعات ناشی از مصرف پروتئین ها بصورت اوره از کلیه ها دفع میگردد
بنابراین شاخص خوبی جهت بررسی عملکرد کلیه میباشد.
PRO: مخفف و مختصر شده PROTEIN
است . این تست جهت اندازه گیری کل پروتئین های سرمی بکارگرفته میشود . از آنجایی
که در سرم تعداد متنوعی پروتئین وجود دارد و هر کدام مرتبط با بیمارهای خاصی است
لذا جهت تعیین نوع پروتئین مذکور میبایست تست دیگری به نام پروتئین الکتروفورز
انجام گردد تا مشخص گردد که افزایش یا کاهش مربوط به کدام نوع پروتئین سرمی است.
MCH: مخفف و مختصر شده MEAN CORPOSCULAR OF HEMOGLOBIN است و بیانگر میزان متوسط هموگلوبین در هر سلول است.براساس واحد
پیکوگرم بیان میشود.
MCHC: مخفف و مختصرشده برای MEAN CORPOSCULAR HEMOGLOBIN CONCENTRATION
است و بیانگر میزان غلظت متوسط هموگلوبین در سلول قرمز است. این اندکس گلبول سرخ
با میزان رنگدانه هموگلوبین مرتبط است و به اصطلاح گلبول سرخ را هایپرکروم و یا
هیپوکروم می گویند.
RDW: مخفف و مختصر شده برای RED BLOOD CELL DITRIBUTION WIDTH است . اندازه این عبارت نشاندهنده میزان یکنواختی و یا عدم
یکنواختی اندازه گلبولهای سرخ خون است. که هر چه این عدد کمتر باشد به معنی آنست
که گلبولهای سرخ خون یکدست تر است از نظر اندازه و برعکس اگر این عدد بزرگتر باشد
نشانه عدم یک دست بودن گلبولهای سرخ خون است و مرتبط با بعضی بیماری ها ست. برای
شک به آنیزوسایتوزیس و پویکیلوسایتوزیس می توانید به سراغ این اندکس گلبول سرخ
بروید. Lym:
مخفف و مختصر شده برای کلمه LYMPHOCYTE
است که از نظر تعداد از گلبولهای سفید مهم خون میباشد و کاهش یا افزایش در میزان
این سلول خونی هم مرتبط با بیماری های غالبا ویروسی است اگرچه با بیماری های دیگری
نیز مرتبط است.
NEU: مخفف و مختصر شده برای کلمه NEUTROPHIL است که از دیگر گلبولهای سفید مهم خون است و افزایش و کاهش در
تعداد آن مرتبط با بیماری های غالبا عفونی و باکتریایی می باشد اگرچه با بیماریهای
دیگری نیز ارتباط دارد.
RBC: مخفف RED BLOOD CELL
است و منظور از آن تعداد گلبولهای قرمز خون می باشد.
HGB: مخفف HEMOGLOBIN
است و منظور از آن میزان رنگدانه خون انسان است که مقدار آن در خون نشاندهنده کم
خونی یا پرخونی و یا طبیعی بودن خون فرد است . PLT: مخفف PLATELET
بوده و به تعداد سلول هایی به نام پلاکت در خون اشاره دارد. این سلول های در
انعقاد خون نقش دارند. و تعداد آنها مرتبط با بیماریهای انعقادی خون می باشد.
HCT: مخفف HEMATOCRIT
می باشد و بیانگر نسبت حجم سلولی خون و بخش مایع خون می باشد.
MCV: مخفف MEAN CORPOSCULAR VOLUME است و به میانگین حجم گلبولهای سرخ خون اشاره دارد.
RBC
Index
الف: تعیین میانگین حجم یک گویچه قرمز (A- (MCV
ب: تعیین میانگین مقدار هموگلوبین در یک گویچه قرمز و غیره…..(B –
(MCH
ج: گزارش مرفولوژی گویچه های قرمزخون C -Red Blood Cell morphology report D
-Immature cells report
د: گزارش سلولهای نارس
ه: گزارش انگل خونی از جمله انگل مالاریا در صورت مشاهده
E – Malaria Parasit report
آزمایش CBC
به طور کامل توسط کارشناس آزمایشگاه انجام می گردد که نتیجه آن بسیار ارزشمنداست
WBC
این سه حرف مخفف «سلولهای سفیدخون» و نشاندهنده گلبولهای سفید است. اندازهگیری
مقدار گلبولهای سفید خون یکی از روشهای اصلی تعیین وجود عفونت در بدن است چون
این سلولها که جزو سیستم دفاعی بدن هستند در شرایط بیماریهای عفونی و غیرعفونی
واکنشهای مختلفی از خود نشان میدهند.
شمارش WBCها دو جزء
دارد:
یکی مقدار کلی گلبولهای سفید در یک میلیلیتر خون و جزء دیگر شمارش جزء به جزء
این سلولها چون گلبول سفید خود متشکل از پنج نوع مختلف است که کم و زیاد شدن هر
کدام از این انواع معنی خاص خود را دارد. کلمه «diff» که در جلوی CBC
به معنی آزمایش خون نوشته میشود درخواست برای شمارش همین انواع مختلف گلبولسفید
است.
مقادیر طبیعی: در بزرگسالان و بچههای بالاتر از 2 سال مقدار گلبولسفید بین 5 تا
10 هزار در هر میلیلیتر خون طبیعی است.
محدوده خطر: WBC
کمتر از 2500 و بیشتر از 30000 هر کدام نشاندهنده بیماریهایی هستند که میتوانند
گاهی خطرناک باشند.
چه چیزهایی باعث کاهش آن میشود؟
لکوپنی یا کاهش گلبولسفید به مقادیر زیر 4هزار گفته میشود که معمولا در نتیجه
نارسایی مغز استخوان، مسمومیت دارویی عفونت بسیار زیاد، سوءتغذیه، بیماریهای
خودایمنی، ایدز، به وجود میآید. در بسیاری از انواع نارساییهای مغز استخوان
(مثلا بعد از شیمیدرمانی، رادیوتراپی و...) هم این مقدار کاهش مییابد.
CRP
CRP یکی از پروتئین های فاز حاد بوده که مانند ESR یک تست ارزشمند در موارد التهابات محسوب میشود و حتی میتوان گفت
که این تست از ESR
ارزشمندتر میباشد زیرا به محض بروز هر گونه التهابی در بدن افزایش یافته و به مجرد
کاهش التهاب و بهبودی میزان آن کاهش میابد بنابر این علی رغم غیر اختصاصی بودن از
حساسیت خوبی برخوردار میباشد. بنابراین همراه با تست ESR تست CRP
نیز انجام میشود. سایر تستهای همراه با ESRبنا به علائم بیمار
شامل تست RF
به منظور بررسی رماتیسم مفصلی, تست ANAو سایر تستهای اتوایمیون
به منظور بررسی اختلالات اتوایمیون، اندازه گیری سطح فیبرینوژن ، الکتروفورز
پروتئین سرم، CBC
و سایر تستها میباشد. موارد افزایش ESR:
افزایش ESR
نشانه ای از افزایش گلبولینها و یا فیبرینوژن پلاسما بوده و نیاز به بررسی های
بیشتری دارد.
1- افزایش خفیف در التهابات خفیف و جزئی، حاملگی و آنمی. در آنمی ها به دلیل اینکه
میزان گلبولهای قرمز کم میشود دافعه بین این سلولها کمتر از حالت عادی شده و
بنابراین میزان رسوب افزایش میابد حال اینکه در پلی سیتمی به دلیل افزایش در تعداد
اریتروسیتها دافعه بین سلولی بیشتر شده و این امر باعث کاهش رسوب و کاهش ESR میگردد.
2- افزایش شدید این تست میتواند بیانگر افزایش در پروتئین های خون از جمله
گلبولینها باشد. افزایش گلبولینها در مواردی مانند عفونتها، مولتیپل میلوما،
ماکروگلبولنمی والدنشتروم ( در این مورد حتی در غیاب التهاب افزایش ESR باز هم دیده میشود.) و رماتیسم مفصلی دیده میشود.
3-در زنان معمولا میل به افزایش در ESR
بیشتر بوده و در دوران قاعدگی و بارداری میزان آن افزایش میابد.
4- داروها شامل دکستران، متیل دوپا، تئوفیلین، پنیسیلین پروکاینامید و داروهای
پیشگیری از بارداری خوراکی باعث افزایش ESR
میگردند.
*کاهش ESR
معمولا حالت مهمی نبوده و گاهی در موارد پلی سیتمی، لکوسیتوز و ناهنجاری گلبولهای
قرمز مانند سیکل سل دیده میشود. همچنین داروهایی مانند آسپیرین، کورتیزون و کینیون
باعث کاهش ESR
میگردند.
CBC
CBC حروف اول سه کلمه انگلیسی زیر است.
کامل=C) COMPLETE)،
خونBLOOD:B
، شمارشCOUNT= C
درنتیجه: CBCبه معنای
شمارش کامل گویچه های خون است
آزمایش قند خون
این ماده منبع اصلی تأمین انرژی در تمام موجودات زنده است. برای اندازه گیری قند
خون فرد حتما باید ناشتا باشد، به همین دلیل واژه Fasting به کار می رود، یعنی بعد از مدت کوتاهی گرسنگی قند خون اندازه
گیری شده است. این مدت حدود ۱۰ تا ۱۲ ساعت می باشد. اگر سطح قند خون فردی بعد از
۱۲ ساعت ناشتا بیشتر از ۱۰۵ میلی گرم در دسی لیتر باشد، نشان دهنده استعداد ابتلاء
وی به دیابت در طی ده سال آینده است. میزان نرمال قند خون بین حداقل ۶۵ تا ۷۰ و
حداکثر ۱۰۰ تا ۱۱۰ در محدوده بالا می باشد، البته افزایش خفیف قند خون ممکن است در
اثر دریافت اخیر فرد باشد، اما اگر در آزمایشات مکرر میزان آن تغییری نکرد، فرد
نیاز به توصیه های رژیمی برای پیش گیری از ابتلا به دیابت در آینده دارد.
الکترولیتهای موجود
در خون
اندازه گیری الکترولیت هایی همچون پتاسیم،سدیم،کلر و گازکربنیک در خون معمولا در
در شرایطی همچون دیابت کنترل نشده،COPD،بیماری
کلیوی،بیمارانی که گاواژ میشوند ، بعضی اختلالات داخلی ، آسیب ، ورم و
اسیدوز/آلکالوز انجام میشود.